پوشش گیاهی      19

پرپین

پرپین تخمی سیاه و ریز دارد که در اندک مزارع آبی و یا در باغچه ی خانه ها کاشته می شد . این گیاه به مدت سه روز پس از کاشتن ، سبز می شود . ساق پرپین بسیار ترد است  و به سرخی می زند و برگ های ظریفی دارد . روش دیگر رویاندن پرپین ، کاشتن ساقه ی آن است . پرپین یکی از سبزی های اصلی مخصوصا همراه با دوغ و ماست و تلیت در ظهر های تابستان است . از اشعار عامیانه ای که در بین مردم رایج بود  از جمله :

« برازگون ! یادِ پرپین و پیازت

برازگون ! یادِ کَلمُنده ی? درازت »

می توان تا حدودی به سابقه ی کاشتن این سبزی در دشتستان پی برد .

تروک

تُروَک !  تو نگو بیجا : « تیزم مو خُمِ تینا .»

بسیارِ مثِ نعنا ، یا جیکه و ترتیزَک /  استاد فرج الله کمالی

تروک که به آن تربزه نیز می گویند نوعی سبزی است که برگ های پهنی دارد و تیز است و سر آن در زیر خاک رشد می کند و ارزش غذایی دارد . تروک در چند نوع است و معمول ترین آن با ریشه ( سر ) سفید است . تمام بخش های تروک مصرف می شود .

تروک دشتی

تروک دشتی نوعی گیاه است که به صورت خودرو و وحشی می روید . بوته ی این گیاه اگر چه به ظاهر شبیه تروک است اما بزرگ تر و انبوه می شود و زیر خاک ، به جای سر ، ریشه دارد . این گیاه در زمین های بنار به صورت پراکنده یافت می شود .

نعناع

نعناع را در منازل به می کارند و پرورش می دهند . برای کاشتن نعنا ، ساقه ی آن را  در زمین نمناک می کارند . این گیاه شبیه مور ( چمن ) ریشه می دواند و گسترش می یابد به گونه ای که برای از بین بردن آن ، باید ریشه اش را بیرون آورد . نعناع گیاهی معطر است و به آب بیشتری نیاز دارد و ساقه اش زیاد است .

ریحون

ریحان از گیاهان پرورشی معطری است که مصرف زیادی دارد . برگ این گیاه ظریف و از نعناع درشت تر  است و هر ساقه ی آن برخلاف نعناع ، به صورت تک رشد می کند و به شاخه های دیگری تقسیم نمی شود . نام این گیاه همیشه به همراه نعناع می آید . این گیاه نیز بیشتر در باغچه های درون خانه ها کاشت می شود .

دوستانی که مایلند در باره ی گیاهان زیر ،  مطالبی بنویسند و آنان را به دیگران بشناسانند ، مطالب را نوشته  و به دست ما برسانند تا در وبلاگ گذاشته شود :

  اوشه  / هلپه / چیش بغیض / رواتروک / زیره /  سمبا  / موش کورک  / تهلیزک / خارخاروک  / زاته  / گل سر زردو / گل گوور / گوش بره  / گوش گوور  / علف بلندو / علف نرموک / سلنج / کنگر / پیدم / جوسال  

پوشش گیاهی     18

تک تکو

گیاهی است که در چم رودخانه به صورت انبوه می روید . این گیاه نرم و بدون خار ، برگ های پهن و نرم و کلفتی دارد که از یک سافه از خاک بیرون زده اند . ارتفاع آن کم  و تقریبا 40 سانتیمتر است . رنگ برگ های آن سبز کم رنگ متمایل به  سفید است . اگر ته بوته ی این گیاه را گرفته و به سمت بالا بکشید ، بدون هیچ زحمتی با ریشه از خاک کنده می شود . این گیاه در تابستان نیز دوام و حضور پر رنگی دارد .  در دهه های پیشین و دوران کودکی ما که آب لوله کشی و برق در بنار نبود  ، هر روز تابستان که با پای برهنه به رودخانه می رفتیم و شنا می کردیم ،  در برگشتن ، ماسه های  داغ  چم  پایمان را می سوزاند و ما خود را به تک تکویی رسانده و چند ثانیه با دوپا روی آن توقف می کردیم و آنگاه به سوی تک تکویی دیگر خیز بر می داشتیم و بدین ترتیب ، خود را از ماسه های ساحلی نجات می دادیم .

بوگندو  

از گیاهانی است که مورد علاقه ی دام هاست . این گیاه ، برگ های ریز ولی ساقه های انبوهی دارد و همراه با رشد ، به حجم عرضی آن نیز افزوده می شود . بو گندو گل های آبی کم رنگی دارد و همان گونه که از نامش پیداست ، بوی بدی دارد .

قرهپو

قرهپو گیاهی است که ارتفاع آن از 30 تا 40 سانتیمتر تجاوز نمی کند . این گیاه برگ های پهنی دارد به گونه ای که در صبح های بهار ، قطره های شبنم را می توان در برگ های آن به فراوانی دید و از میان آن تک ساقه ی محکمی می روید و بالا می آید و به مجموعه ی زیبای گنبدی شکلی از گل های زرد تشکیل می دهد . دیری نمی گذرد که آن ها به دانه تبدیل می شوند . دانه ها در پوسته ای سپید به شکل حباب نگهداری می شوند که زیبایی خاصی دارد . از جمله تفریح های کودکانه ی بچه های بنار این بود که یک ساق پر از حباب را روی زمین می نهادند و پایشان را بر آن می زدند تا بترکد و از صدای آن لذت ببرند .

تنباکو

تنباکو از گیاهان پرورشی است که ابتدا بذر آن را به صورت انبوه و در محدوده ای اندک می پاشند آنگاه  نهال آن را از خاک بیرون آورده و نشا می کنند . تنباکو برگ های پهن و نرمی دارد که خشک شده ی آن همراه با کوبیده ی ساق آن را در قلیان گذاشته و می کشند . پرورش تنباکو آداب خاصی دارد و این محصول ، بیش از همه ی محصولات دیگر نیاز به کار و مراقبت دارد . از جمله این که باید مدام مراقب بود و گل های آن را چید تا برگ هایش رشد کنند . گل این گیاه زرد است و هنگامی که به گل می نشیند ، اگر گل را قطع نکنند ، رشد برگ هایش متوقف می شود .  

پوشش گیاهی      17

کشاورزی در بنار به صورت کاشت تره بار هیچگاه در بنار به صورت جدی گرفته نشد . در چند دده ی گذشته افرادی در بنار به وسیله ی تلمبه ، آب رودخانه را به زمین های کشاورزی می رساندند و حاصل بر پا می کردند ولی همه ی آن کارها بی دوام بود و دیری نمی گذشت که بساط تلمبه برچیده می شد . فردی که بیش از دیگران  دست به این اقدام می زد ، کربلایی احمد نعمتی بود که در بخش کشاورزی به صورت گسترده در این باره سخن رفته است . به همین دلیل نیز بسیاری از محصولات ، به صورت موقت در بنار کاشت می شدند که به تعدادی از آنان اشاره می شود .

بالنگ

خیار از محصولاتی است که هیچگاه کاشت آن در بنار جدی گرفته نشد . در گویش دشتستان و  بنار ، به هندوانه ، خیار  و به خیار ، بالنگ می گویند . یکی از دبیران دبیرستان های آب پخش نقل می کرد که روزی به مغازه ای رفتم و از صاحب مغازه مقداری تخم خیار خریده و در باغچه ی خانه ام کاشتم . مدتی که گذشت ، متوجه شدم که خیارها دارند به هندوانه تبدیل می شوند . در بنار ، خیار را به عنوان میوه حساب نمی کنند بلکه آن را  برای ناهار ، همراه با تلیت و در کنار کاکل یا منگک و پیاز مصرف می کنند .

کدی

کدو نیز از محصولاتی است که مانند خیار ، به صورت گاهگاهی و تفننی کاشته می شد و کسی برای عرضه به بازار ، آن را نمی کاشت . کدو چند نمونه دارد که نوع گوشتی آن با نام  « کدی » و نوع ریز آن که شبیه خیار است با نام « کدی کواو _ کباب _ »  نامیده می شود . کدی گردنی نیز در بنار کاملا ناشناخته بود .

گزر

گزر و هویج در فرهنگ بنار از هم جدا نشدنی است . این محصول نیز به طور گاهگاهی و تفننی کاشته می شد و به صورت خام به مصرف می رسید . برگ گزر سوزنی و نرم است  .

چندر

چغندر را در بنار  ارزش غذایی بالایی دارد و زنان با آن خورش ( او چندر ) درست می کنند . این گیاه نیز مانند کدو در درجه ی اول محصولات قرار داشت ولی به واسطه ی ارتباط هرروزه ی بازار برازجان و کوچه های بنار که به وسیله ی حسین بوستانی فرزند محمد باقر برقرار می شد ،  کاشت آن نیز در بنار به صورت تفننی بود . برگ چغندر پهن  است و ساقه ندارد  . 

تماته

از میان تمام محصولات صیفی در زمین های بنار ، گوجه فرنگی ( تماته ) از همه مهم تر و اصلی تر بود . اگر مزرعه ای زیر کشت حاصل می رفت ، هدف کشاورز در وحله ی اول ، کاشت تماته بود و موارد یاد شده ی دیگر ، در حاشیه قرار می گرفت بسیار محدود بود و  مصرف شخصی داشت  . برگ تماته  بریده بریده ، ساقه ی آن دارای پرز و گل آن زرد رنگ و زیباست    . 

پوشش گیاهی     16

کلمنده

در بخش پیشین در باره ی خیار سرد و خیار گرم سخن گفتیم اما در مزرعه ی لاله علاوه بر آن دو مورد ، موارد دیگری نیز گیاه می روید که از همان خانواده است .

کلمنده یا خیار تارَک  یکی از آنان است که تخم آن را مثل تخم خیار گرم ، چند روز در آب خیس کرده و با خاکستر می آمیزند و می کارند . محصول این گیاه به دلیل پیچاپیچ بودن ، به خیار چنبر نیز معروف است . خیار چنبر را در بنار به عنوان تفننی می کارند و تا کنون کسی مزرعه ای را برای کشت آن اختصاص نداده است .  گاهگاهی در برخی مزارع ، خیار گرم ( کرکو و خیار زرد ) به فروش رفته اما در بنار کسی در مزرعه خیار چنبر نفروخته است . بوته ی آن نیز مانند هندوانه است و روی زمین پیش روی می کند .

دسمبو

دستنبو که به گویش محلی به آن  دسمبو می گویند گاه گاهی به صورت اتفاقی در مزارع می روید . این گیاه نادر است و میوه ای خربزه مانند دارد که فوق العاده خوش بو و معطر است  به گونه ای که صاحب آن حیفش می آید آن را بخورد و معمولا در دست می گیرد . دستنبو وقتی می رسد ، پوستی زرد  رنگ با چندین ترک دارد و به راحتی در یک دست جا می شود . بوته ی دستنو نیز مثل بوته ی هندوانه اما با برگ های ریزتر است .  از چند دهه پیش در باره ی دستنبو شعری در میان مردم رایج بود که مهندس احمد زمانی آن را یاد آوری کرده و نوشتند :  

خیار گرگو

 نقطه ی مقابل دستنبو ، هندوانه ی ابوجهل یا حنظل است که در گویش مردم بنار آب شیرین به خیار گرگو معروف است . بوته ی آن نیز مثل بوته ی هندوانه ولی ریزتراست و در چم و دور از مزرعه ی هندوانه می روید . شکل میوه ی آن بی کم و کاست شبیه هندوانه است ولی مانند دسمبو کوچک است و به راحتی در یک دست قرار می گیرد . خیار گرگو به دلیل تلخی فوق العاده ای که دارد ، قابل استفاده نیست ولی مانند بسیاری از گیاهان دیگر ،  مصرف دارویی دارد . 

  پوشش گیاهی     15

لاله

در گویش دشتستان ، لاله به معنی بوته ی هندوانه است که نه تنها به یک بوته ی آن ، بلکه به یک مزرعه ی آن نیز لاله می گویند . مردم بنار در اواخر اسفند تا اوایل فروردین ، تخم های هندوانه را به مدت سه روز در ظرف پر از آبی ریخته و خیس می کنند تا آماده ی جوانه زدن بشود آنگاه به ترتیبی که در قسمت کشاورزی به طور مشروح به آن پرداخته ایم ، آن را می کارند . لاله گیاهی خزنده است و هنگامی که به کمال می رسد ، گل زرد رنگ و زیبایی می آفریند که با رشته ای زرد همراه است که به « دَشکه » ( نخ خیاطی ) معروف است . پس از مدتی کوتاه ، گل به هندوانه تبدیل می شود و اندک اندک رشد می کند . کسانی که هندوانه می کارند ، تمام وقت خود را صرف خدمت به آن می کنند .  اول تعداد بوته های روییده در هر قسمت را به یک یا دو بوته تقلیل می دهند تا قوی تر بشوند . آنگاه که اندکی رشد کرد ، زمین اطراف آن را با نوک داس شخم می زنند تا امکان نفوذ هوا و رشد ساقه ها و ریشه بیشتر فراهم شود و گیاهان هرز اطراف آن نیز از بین برود . به این کار « اُهانه » می گویند حتی شب ها نیز در میان بوته ها می خوابند و از محصول آن نگهداری می کنند .  . هندوانه دوام زیادی ندارد و اوج ثمر دهی آن یک ماه است . پس از آن باد های گرم دشتستان می وزد و هندوانه خشک می شود ( می میرد ) . در این هنگام ، جالیزبان اعلام می کند که مزرعه را نمی خواهد . هندوانه های مانده در مزرعه عمومی اعلام می شود و بوته های آن برای دام ها از زمین کنده می شوند و گله ی گوسفندان نیز جای آن را می چرد تا اثری از آن باقی نماند . در دشتستان و به تبع آن در بنار آب شیرین ، به هندوانه ،  « خیار سرد » می گویند .

نوعی دیگر لاله نیز وجود دارد که به لاله ی گرم معروف است . بوته ی لاله ی گرم از لاله  زمخت تر و برگ های آن خشن تر و دارای پرز است . برگ های آن نیز برخلاف برگ لاله که اطراف آن بریده بریده است ،  دایره ای و جهش آن به سمت بالا بیشتر است . در هر مزرعه ی هندوانه ، تعداد اندکی لاله ی گرم کاشته می شود . به محصول این گیاه « کَرکو » می گویند . کرکو هنگامی که کوچک است برای خورش کرکو « او کرکو – آب کرکو » نیز استفاده می شود که بسیار خوش مزه است و هنگامی که به کمال رسید ، رو به زردی می گذارد و از آن هنگام به بعد به « خیار زرد » معروف می شود . وقتی که تمام پوست بیرونی  این میوه زرد شد ،  بسیار نرم ، خوش مزه و خوش بو می شود به نحوی که وقتی آن را می شکافند ، بوی آن تا مسافت زیادی می رسد . برخلاف خیار سرد  که باید برسد و گوشت آن سرخ یا در اندک مواردی زرد بشود تا قابل استفاده باشد ، خیار گرم در همه ی مراحل آن قابل استفاده است      . 

پوشش گیاهی     14

جو

پس از گندم که در باره ی آن سخن گفته شد ، جو مهم ترین محصول زراعی بنار آب شیرین است . جو به عنوان مکمل گندم محسوب می شود و نقش درجه ی دوم را بازی می کند . این گیاه ، هم از نظر برگ و ساقه و هم از جنبه ی مقاومت ، از گندم ضعیف تر است . آنچه در باره ی نحوه ی کاشت و برداشت گندم بیان شد ، در باره ی جو نیز صدق می کند  جز این که  پس از خشک شدن بوته ی آن ، خوشه هایش بیشتر می ریزد چرا که ساقه ی آن به اندازه ی ساقه ی گندم مستحکم نیست . خوشه های جو در هنگام درو سفید رنگ می شود و دورادور ، مزرعه ی جو و گندم را از طریق رنگشان می توان تشخیص داد . اصطلاح  « جو گندمی » که برای موهای سپید و سیاه به کار می رود نیز از همین جا نشات می گیرد . « جو پُی?  داس » نیز که  نشان از پایان عمر جو و افتادن خوشه ها دارد ، کنایتی برای کسی است که مراحل پایانی عمرش را می گذراند .

به نظر می رسد که در سال های قحطی ، جو بیش از گندم در اختیار مردم بوده . شاید  به این دلیل باشد که جو در شرایط سخت تری نیز می توانسته بروید و به خوش بنشیند . آنچه مسلم است این است که در قحط سالی  و تنگ دستی ، سخن از نان جو بیشتر است و این نان بیشتر همدم فقرا بوده است .  ای سیر تو را نان جوین خوش ننماید    / سعدی

یا : ای ندیدیم نون گندم اما دیدیم دس مردم ( اگر نان گندم نداشته ایم ولی دست دیگران دیده ایم ) که نشان از داشتن نان جو دارد . یا در ترانه هایی که پشت سر « گلی » می خواندند و به قبله ی دعا می رفتند ، می گفتند :      مشت جوی داشتم ، سر یه تلی کاشتم ، گجیک اومه نکش زه ، سرِ گجیکِ تراشتم

گوپل

از گیاهانی است که لابلای انبوه گیاهان دیگر پیدا و شناخته نیست اما هنگامی که خوشه درست می کند ، سری میان سرها در می آورد و نامی برای خود دست و پا می کند . گوپل را نیز برای مصرف دام ها چیده و به خانه می آورند . خوشه ی این گیاه ، پر از دانه های ریزی است که مانند دانه های کنجد است . اگر خوشه ی رسیده ی آن را با فشار در کف دست بکشید ، از هم می پاشد و دانه ها جدا می شوند . آنگاه با فوت کردنی آرام ، انبوهی از دانه های ریز در دست می ماند .

بهمن

بهمن در حاشیه ی کمر های رودخانه ها می روید . این گیاه به صورت انبوه در کنار هم می روید و هنگامی که باد می وزد ، زیباترین مناظر طبیعی را پدید می آورد . زمین  مخملی می شود و موج بر می دارد و برق می زند و دلخواه می گردد . پس از خشکیدن بهمن ، عبور کردن از بهمنزارها دشوار می شود چرا که به بدن و لباس می چسبد  و جدا کردن پرز های شکننده ی آن به دشواری است . 

دوستانی که مایلند در باره ی گیاهان زیر ،  مطالبی بنویسند و آنان را به دیگران بشناسانند ، مطالب را نوشته  و به دست ما برسانند تا در وبلاگ گذاشته شود :

  اوشه  / هلپه / چیش بغیض / رواتروک / زیره /  سمبا  / موش کورک  / تهلیزک / خارخاروک  / زاته  / گل سر زردو / گل گوور / گوش بره  / گوش گوور  / علف بلندو / علف نرموک / سلنج / کنگر / پیدم / جوسال  

پوشش گیاهی     13

سوتک

سوتک گیاهی است که معمولا در زمین های نرم می روید . این گیاه بیشتر در حاشیه های آب و یا در چم رودخانه از دیگر جاها بیشتر است . سوتک بدون ساقه است  و تنها چند برگ نازک و باریک مانند برگ سیر اما حدود بیست سانتیمتر دارد . ریشه های انبوه این گیاه باعث می شود تا آفتی جدی برای جالیز های هندوانه باشد . سوتک ریشه های باریکی دارد که در مسیر خود به چند رشته تقسیم می شود . کشاورزان برای ریشه کن کردن آن ، برگ های آن را جمع کرده و آرام آرام از زمین نرم بیرون می کشند تا با ریشه بیرون بیاید اما چند روز نگذشته دوباره می روید . ریشه های نازک سوتک به هسته ای  متصل است که تقریبا شبیه هسته ی خرما اما جمع و جور تر است و پوستی نازک و سیاه آن را پوشانده است . این هسته ی تلخ ،  یکی از مهم ترین داروهایی است که زنان روستا پس از آداب و ترتیبی خاص ، برای نوزادان استفاده می کردند .

مور ( mowr )

مور از گیاهانی است که در جاهایی که آب فراوانی باشد ،  می روید .، می خزد و پیش روی می کند .  به همین جهت در زمین های بنار سلیمانی که فاریابی است مور به فراوانی یافت می شد . زنان بنار آب شیرین به صورت دسته جمعی هر روز به بنار سلیمانی می رفتند و چوقه های خود را از مور ( فریز – چمن ) می انباشتند و برای دام های خود آذوقه می آوردند . مور به واسطه ی داشتن ریشه های انبوه ، پس از بریده شدن دوباره می روید به همین دلیل از گیاهان هرز برای محصولات کشاورزی محسوب می شود . این گیاه نه تنها ریشه هایش را به دور ریشه های سایر گیاهان می تند و میدان را برای همنشینان غیر خودی تنگ می کند ، بلکه با برگ های نازک و انبوه خود نیز سعی می کند تمامی سطح زمین را یک دست در اختیار بگیرد .  مردم معتقدند که این گیاه نم آب را بر می چیند و زمین را زودتر از معمول تشنه می کند . مور به خاطر رویش انبوه در یک جا ، گیاهی دلخواه برای دامداران است .  مور چند دهه است که در زمین های بنار آب شیرین بیش از پیش می روید . 

دوستانی که مایلند در باره ی گیاهان زیر ،  مطالبی بنویسند و آنان را به دیگران بشناسانند ، مطالب را نوشته  و به دست ما برسانند تا در وبلاگ گذاشته شود :

  اوشه  / هلپه / چیش بغیض / رواتروک / زیره /  سمبا  / موش کورک  / تهلیزک / خارخاروک  / زاته  / گل سر زردو / گل گوور / گوش بره /  گزگزوک  / گوش گوور  / علف بلندو / علف نرموک / سلنج / کنگر / پیدم / جوسال  

پوشش گیاهی     12

بنگو

بنگو (اسفرزه یا اسپرزه) در سال های نه چندان دور ، سال هایی که آسمان با اهالی بنار مهربان بود و برایشان خیر وبرکت داشت و در پاییز وزمستان زمان انتظار کوتاه بود و چشمان منتظر زود به زود شاهد بارش باران طرب انگیز بود ، دشت های حاصل خیز بنار نهایت استفاده را از بارش ها می برد ، دشت هایی که در هنگامه خواب زمستانی مناطق سرد سیر لباس زمردین می پوشید وبا وزش باد ونسیم ، رقص زیبای گیاهان و گل های مختلف ومتنوع را به نمایش می گذاشت و سمفونی آواز زیبای گل ها ی خوشرنگ به همراه رقص جادویی گندم زاران هر بیننده ای را مسحور می کرد، در میان انبوه گیاهان خودروی دشت های بنار گیاهی به وفور دیده می شد که به زبان محلی به آن « بنگو » می گفتند .این گیاه علفی و یکساله 

بدون ساقه یا دارای ساقه کوتاه و برگ های باریک ونوک تیز بود گل های کوچک آن به صورت سنبله های استوانه ای یا تقریبا مدور بطول1/5 یا 3 سانتی متر در راس دمگل ظاهر می شدند و دارای دانه هایی به رنگ قهوه ای مایل به زرد بودند ارتفاع این گیاه 10 الی 35 سانتی متر می رسید و در علفزارها ،کنار راه ها و جویبار ها می رویید این گیاه در مرحله رویش بیشتر به آب وهوای سرد وخشک نیاز دارد ولی درطول دوره رسیدن بذر به هوای خشک وآفتابی نیاز دارد .

خواص بنگو : این گیاه گیاهی است دارویی که خواص درمانی متعددی دارد ، در بنار بیشتر از آن در مواقع درمان سرما خوردگی و سینه درد ناشی از سرما خوردگی استفاده می شد در این مواقع دانه های بنگو را در ظرفی بر روی اجاق ویا آتش نهاده و  آن را بو می دادند سپس بر روی آن آب ریخته ومی پختندکه در این هنگام آب غلیظ شده به صورت لعابی ژلاتینی در می آمد و این لعاب بود که منشاء شفا بخشی و درمان می شد . طبیعت بنگو سرد وتر است . دانه های لعاب زا وخوردن آن موجب تسکین درد ، حرارت وتشنگی است و برای تب های گرم ،غلیان خون ناراحتی وخشونت سینه و حلق و زبان و سر درد و زخم روده و رفع یبوست روده ها بسیار مفید است همچنین برای رفع سرفه های خشک ، دانه های بنگو را شب هنگام به وقت خواب در زیر زبان می گذاشتند تا موجب تسکین درد وسرفه شود . در نهایت خلاصه ای از خواص درمانی این گیاه دشت های بنار به قرار زیر است .1- نرم کننده شکم 2- ضد زخم روده وغده 3-ضد حرارت وعطش 4- ضد اسهال ساده وخونی 5-ضد خونریزی سینه 6- نشاط آور 7- ضد تب ولرز این گیاه در زبان فارسی بنام اسپرزه یا اسفرزه شناخته می شود      .

 پوشش گیاهی    11

کاکل

در روزگاری نه چندان دور و درست 30 سال پیش ، گیاه شور مزه ی کاکل در بنار آب شیرین ارزش فراوانی داشت . این گیاه خورو  که اصلی ترین سبزی روزانه ی مردم  بود ،  با غذای هرروزه ی روستاییان که ماست و تلیت ( ترید ) و دوغ بود در تویزه خودنمایی می کرد . ابتدای رویش آن ، زنان و دختران روستا به صورت دسته جمعی از آب رودخانه می گذشتند و به زمین های روستای همسایه یعنی بنار سلیمانی می رفتند تا بتوانند پس از جستجویی چند ساعته ، مقداری از این گیاه را چیده و در سبدی به نام « کُلدون » بریزند و با خود بیاورند تا ناهار خوش مزه تری تدارک دیده شود . این گیاه که در زمین های شور می روید ، از سال 1365 و در پی جاری شدن آب رودخانه بر زمین های بنار آب شیرین ، نه تنها خود به مهمانی بنار آمد ، بلکه به کمک زمین شور شده که آبیاری نخل ها نیز مزید بر علت آن شده بود ، چنان فراگیر شد که نه تنها نسل گیاهان شیرین را نابود کرد بلکه وجب به وجب باغ ها را به تصرف خود در آورد تا کشاورزان با بیل و کارگر و لودر به جنگ آن بروند و باز هم قادر به پاک کردن باغ های خود از آن بوته ی شور نباشند . امروزه در بنار ، کاکل محبوبیت خود را از دست داده و به عنوان گیاهی مزاحم و هرز مطرح است . متاسفانه کاکل نیز مانند خاراشتر  به دلیل داشتن برگ های سوزنی ، در برابر گرما و بی آبی مقاومت بیشتری دارد . خاک شور شده ی بنار نیز زمینه ی یکه تازی کاکل را فراهم آورده و سال هاست که سایر گیاهان و گل ها  را به ندرت باید دید .  برگ های کاکل بسیار ترد و پر آب  و ساقه ی آن شکننده است به طوری که  اگر مقداری از آن را در کف دست گرفته و مشت  را بفشاری ، چیزی جز آب سبز رنگی در دست نمی ماند . 

دوستانی که مایلند در باره ی گیاهان زیر ،  مطالبی بنویسند و آنان را به دیگران بشناسانند ، مطالب را نوشته  و به دست ما برسانند تا در وبلاگ گذاشته شود :

  اوشه  /  بنگو / هلپه / چیش بغیض / رواتروک / زیره /  سمبا  / موش کورک  / تهلیزک / خارخاروک  / زاته  / گل سر زردو / گل گوور / گوش بره /  گزگزوک  / گوش گوور  / علف بلندو / علف نرموک / سلنج / کنگر / پیدم / / جوسال  

 پوشش گیاهی     10

  شب بو ( شدنبو )

گلی در اندازه ای بسیار کوجک و با ساقه های کوتاه کمتر از 20 سانتیمتر و نازک که گل های ریز سرخ و بنفشی دارد و در تاریکی و هوای صبحگاهی باز می شود و در آفتاب جمع می گردد . این گل بسیار خوش بوست و در بیابان های اطراف بنار فراوان یافت می شود .

 پنجه

گیاهی بدون ساقه با برگ های باریک و بلند که روی زمین می خزد . چند برگ که قابل خوردن است . برگ های پنجه را جمع کرده و با هم گرفته و آرام می کشند تا از خاک بیرون بیاید و یا کنده شود . آنگاه آن را می خورند .

توله

این گیاه با ساقه های باریک و برگ پهن و دایره ای که در همه جا یافت می شود . در باغ . در بیابان و خاصه در جایی که فضولات دامی باشد رشد بیشتری دارد . توله از گیاهانی است که در سال قحط و بی بارانی هم می روید . به همین دلیل در سال های سخت دشتستان ، تنها روییدنی که مردم استفاده می کردند ، توله بود . توله را آب پز کرده و می خورند . در دشتستان ، آب توله خورده نمی شود . به همین دلیل وقتی مشتی برگ پخته ی این گیاه را برمی دارند ، اول آن را با دست می فشارند تا آب سبز رنگ آن که عصاره ی توله در آن است بیرون بیاید . بعد آن را می خورند . مردم معتقدند که توله روده ها را پاک می کند ولی آب آن باعث تنبلی می شود به همین دلیل اگر کسی در هنگام دویدن یا راه رفتن به زمین بیفتد ، می گویند مگر آب توله خورده ای ؟ نام دیگر توله ، پنیرک و نام علمی آن  (  maiva  sylvestris  L )  است .

قا چندلی ( قاب چندلی – چندلی )

قاچندلی از گیاهانی است که ساقه ای ترد دارد ولی هنگامی که به پیر می رسد ، ساقه اش زمخت می شود . بر ساقه های قاچندلی برگ هایی می روید که ساقه ی بلندی دارند . ساقه های آن نیز تنه ی قاچندلی قابل خوردن است . مردم برگ های آن را جدا کرده و قاب را نمک می زدند و می خوردند . قاچندلی از خانواده ی ترشوک است با این تفاوت که ساق و برگ ترشوک قابل خوردن و ترش مزه  است  .

دوستانی که دوست دارند  در باره ی گیاهان زیر ،  مطالبی بنویسند و آنان را به دیگران بشناسانند ، مطالب را نوشته  و به دست ما برسانند تا در وبلاگ گذاشته شود و در آینده نیز با نام خودشان در کتاب « طبیعت بنار آب شیرین » آورده شود :

  اوشه  /  بنگو / هلپه / چیش بغیض / رواتروک / زیره /  سمبا  / موش کورک  / تهلیزک / خارخاروک  / زاته  / گل سر زردو / گل گوور / گوش بره /  گزگزوک  / گوش گوور  / علف بلندو / علف نرموک / سلنج / کنگر / پیدم / / جوسال