کشاورزی  15

پس از بردن غلات از خرمن جا به روستا و ریختن آن در پاچال ، نوبت به کاه می رسید . برای تقسیم کاه نیز از ابتدا شرط می کردند ولی با توجه به این که کاه اهمیتی به اندازه ی غله نداشت ، برای میزان و در صد آن یا نحوه ی تقسیم آن سخت گیری نمی شد و معمولا یک نفر با « اوسه » ، توده ی کاه را نصف می کرد و هرکسی هم به سهم خود می رسید . آنچه در اینجا بیشتر حائز اهمّیّت است ، نحوه ی نگه داری کاه بود . برای نگه داری کاه دو روش وجود داشت .

الف : کاپون

با توجه به این که کاه در مقابل گندم و جو ارزش چندانی  نداشت ، وانگهی جای زیادی نیز می گرفت و باید یک اتاق مخصوص به آن اختصاص داده شود ، می توان گفت که تا دهه ی پنجاه ، بیشتر مردم کاه های خود را در بیابان و در محدوده ی خرمن جا ، رها می کردند . آنان برای حفظ کاه از باد و باران و سایر آفات ، ابتدا با اوسه همه ی کاه ها را روی هم می انباشتند و تا آن جا که ممکن بود ، تل کاه را بالا و بالاتر می بردند . این کار در صبح انجام می شد تا باد به آن آسیبی نرساند . وقتی کاه ها انبوه می شد ، به فاصله ی حداقل یک متری کاه ها ، با بیل از زمین خاک برمی داشتند و کاه ها را به طور کامل می پوشاندند . قطر خاکی که روی کاه ریخته می شد ،  تقریبا بین ده تا بیست سانتیمتر بود . آنان برای این کار ، ابتدا از پایین توده ی کاه ، و مماس با زمین ، کار پوشاندن کاه ها را شروع می کردند . برای خاک پوشی  به صورت دایره ای اطراف کاه ها می چرخیدند و هر بار ، بیل خاک را بالای خاک قبلی می ریختند و بیشتر به سمت بالای کاه ها می رسیدند و این کار را آنقدر ادامه می دادند تا این که  تمام کاه ها زیر خاک پنهان می شد و توده ای از خاک به شکل هرم ساخته می شد که به آن  « کاپون » می گفتند . به دلیل هرمی بودن شکل کاپون ، هرگز آب باران روی آن نمی ماند و کاه آسیبی نمی دید . بر خلاف پاچال که روی آن را گل اندود می کردند ، کسی روی کاپون را گل اندود نمی کرد . در هر سال پس از برداشت غلات ، در محیط خرمن جا ، تعداد زیادی کاپون به جا می ماند که کشاورزان هر گاه به کاه نیازی پیدا می کردند ، بخشی از بدنه ی سمت پایین آن را می شکافتند و به میزان لازم ، کاه برداشته و دو باره آن را با خاک می پوشاندند .

ب : کهدون ( کاهدان ) 

 از دهه ی شصت به بعد ، ساخت کاپون  رها شد و مردم یا کاه ها را همان جا می فروختند و یا به خانه می آوردند و در کاهدان می ریختند . کهدونی یا کاهدان اتاقی معمولی و مهمتر از همه ، سرپوشیده بود که معمولا در گوشه ای از حیاط و دورترین نقطه به در ورودی ساخته می شد .  برای حمل کاه از خرمن جا به خانه ، به چند الاغ و بنّه نیاز بود تا هر بنه ی کاه را روی پشت الاغی نهاده و یک نفر درحالی که با یک دست افسار و با دستی دیگر گوشه ی بنه را در دست داشت ، پیاده به کاهدان بیاورد و خالی کند و دوباره به خرمن جا برگردد . یک نفر نیز در کاهدان بود که وظیفه اش بالا زدن کاه ها و پرکردن ته انبار کاه بود . در چنین روزی ، افرادی که به کمک کشاورز آمده بودند ، ناشتا ( صبحانه ) و چاس ( ناهار – چاشت ) نیز منزل بازیار یا کشاورز می ماندند . کار حمل کاه ( کاه کشون ) باید تا قبل از ظهر تمام می شد . بعد ها کشاورزان کاه ها را در کیسه و گونی کردند تا بتوانند به راحتی با ماشین آن را حمل کنند .