پوشش گیاهی    7

گیر قلا :

چقه گیر قلا بو که زیاد کُمِ گا بو  ( چقدر گیاه گیر قلا باشد که بیش از مصرف گاو باشد . ) ضرب المثل

گیر قلا یا گل قلا از گیاهان معمول و فراوان دشت های بنار است که مصرف دامی دارد . این گیاه برگ های بلند و کشیده و باریکی دارد ( مانند پیاز ) و از میان برگ های بدون ساقه ی آن و از دل خاک ، ساقه ی گلی می رویاند که سفید و زیباست . برگ گیرقلا در ابتدای رویش ، مانند برگ جیکه است و جیکه چین های نا بلد را به اشتباه می اندازد .

جیکه :

این گیاه بدون ساقه است و به صورت دو تا سه برگ باریک و بلند از خاک سر می زند . معمولا برگ های آن مواج است و صاف رشد نمی کند . جیکه بوی خاصی دارد و در محل اتصال آن به زمین ، پوسته ی سفید و نازکی است که برگ ها را محافظت می کند . نوک آن پوسته هرمی است و در بنار و  استان بوشهر به آن شلوار می گویند . از جیکه علاوه بر آن که به عنوان سبزی استفاده می کنند ، به عنوان « بو بریز » ( بن بریز ) در ته دیگ به جای پیاز نیز استفاده می شود . همچنین مشتک جیکه ای ( نوعی نان کوچک و ضخیم ) نیز از نان های  معمول و خوش مزه ای است که با آن ساخته می شود . جیکه پس از دوران کمال ، ساقه ای نیزه مانند از دل خود بیرون می دهد که در پوسته ی کیسه مانندی که مثل نوک نیزه و گنبدی شکل است ، تخم های خود را نگه می دارد . جیکه دو نوع است . ملو و خشو . جیکه ملو بوی تند تری دارد و بر برگ های آن پرز های نازکی است که در بنار به آن « مِل » ( موی کوچک و نرم ) می گویند . جیکه ی خشو ( خوش ) بهتر و قیمتی است و در فصل بهار ، در بازار به فروش می رسد .

سیرموک :

سیرموک یا سیر وحشی شبیه جیکه است با این تفاوت که برگ های انبوه تر و کشیده تری دارد . سیرموک نیز مصرف غذایی دارد و به جای سبزی استفاده می شود اما به پای جیکه نمی رسد . عمر سیرموک از جیکه بیشتر است و بر خلاف جیکه که به صورت پراکنده می روید ، به صورت انبوه یافت می شود .

تس گرگ :

این گیاه نیز از خانواده ی سیرموک است و ممکن است با سیرموک اشتباه گرفته شود . یکی از راه های تشخیص آن با سیرموک آن است که سیرموک ، تند و سیر مانند ولی تس گرگ ، تلخ است .

ریش بز :

این گیاه دارای برگ های سوزنی و باریک است و به صورت دسته دسته ( کور ) می روید . از این گیاه هیچ استفاده ای نمی شود و به خاطر شکل ظاهر آن ، به ریش بز تشبیه شده است . 

با سپاس از همکاران این شماره : حیدر آذر نیوار ، احمد روزبه و مهندس احمد زمانی