دین و مذهب  19 

روضه خوانی بخش سوم

توضیح : دوستان عزیز موارد اصلاحی را برای ما بفرستید تا مطالب دقیق تری برای منابع  آیندگان به جا بگذاریم . سپاس

برای روضه خواندن ، هیچگاه شرط پول نمی کردند و معتقد بودند که اگر کسی بگوید در قبال این مجلس روضه اینقدر پول می خواهم ، فعل حرامی را انجام داده است . پس از اتمام روضه خوانی و در آخرین جلسه ، مردم « ریز » می کردند . ریز کردن به صورت بود که هنوز مجلس روضه پراکنده نشده بود و مردم نشسته بودند که یک نفر برمی خواست و در مقابل مردم می رفت و هر کسی هر مقدار پولی که دلش می خواست کمک می کرد و یا وعده می داد و به این وسیله مبلغی جمع می شد و به روضه خوان می دادند . بانی روضه یا به صورت دایم و هرساله روضه خوانی داشت یا این که به صورت مقطعی بود . بعضی از مردم برای حل شدن مشکلاتشان ، تعداد مشخصی مجلس زبان می زدند ( نذر می کردند) و در پایان روضه ، مبلغی تقریبی که عرف هر زمان بود را به روضه خوان می دادند . گاهی نیز مبلغی را مشخص می کردند و به روضه خوان می دادند بدون این که بخواهند در منزلشان روضه ای برگزار شود .

تاریخچه ی روضه خوانی :

برای استناد به تاریخ روضه حکایتی را نقل می کنم :  محب بی باک فرزند قاید عوض  برایم تعریف کرد و گفت روزی در آقا محمد ترک بودیم و محوطه مملو از افرادی بود که از بنار آمده بودند تا روضه ای را بشنوند . کربلایی خدارحم فرزند محمد جعفر  ، مشهدی عبدالعلی را صدا زد و گفت یادم می آید که کوچک بودم و با جمعی به همین جا آمده بودیم تا به روضه ای گوش بدهیم . یکی از حاضران  ( محب نامش را به من گفته ولی الان یاد داشت هایم  را در اختیار و در آینده ویرایش می کنم ) دیگری را صدا زد و گفت یادت هست روزی با جمع مردم آمده بودیم اینجا تا روضه گوش کنیم ؟ حالا در آن جمع فقط من و تو زنده ایم و بقیه مرده اند . و حالا فقط من و تو ( کربلایی خدارم و مشهدی عبدالعلی ) از جمع  آن روز زنده ایم . با توجه به این داستان ، اگر تولد کربلایی خدارحم را نیمه ی قرن پیش حدس بزنیم ( 1250 )، و اگر سن دو نفری که تا کودکی کربلایی خدارحم از جمع قبلی مانده و حکایت را گفته اند تقریبا 70 سال فرض کنیم ،  با وجودی که روضه خوانی عمری بلند دارد اما تقریبا از سال 1180 شمسی مستند است .

بانیان روضه :

یکی از بانیان قدیمی روضه ، کربلایی خدارحم فرزند محمد جعفر بود . او درحدود سال 1300 شمسی ، مجالس را برگزار می کرد . پس از آن حاج شیخ علی مظاهری و به نیابت از ایشان علی آزاد بود . در بین افراد نسل بعد ، محمد جعفر غلامی ، حاج سید باقر موسوی  و نسل امروزی تر ، باقر بوستانی فرزند علیباز ، حیدر باقری  و حاج ابراهیم شجاعی بودند . از افراد جوان تر نیز می توان از محمد تقی باقری نام برد . در ضمن محمد رضا باقری فرزند حیدر نیز همه ساله پذیرای روحانیونی است که ایام محرم الحرام به بنار اعزام می شوند .   دیگران نیز به صورت پراکنده بانی بوده اند .

روضه خوانان :

از روضه خوانانی که از جایی دیگر به بنار آمده و روضه خوانده اند ،  یکی آخوند پلی بود . چون پشت گردنش پل (غده  ) درست شده بود به همین دلیل این نام را به او داده بودند .  دیگر حاج احمد الهیاری که شرح آن در بخش پیشین آمد  و هردو نفر ساکن روستای زیارت بودند . از روضه خوانانی که در بنار از محبوبیت خاصی برخوردار بود و تا پایان حیات نیز به بنار می آمد ، حاج سید نعمت موسوی معروف به « آ سی نعمت » از آبپخش بود . یکی از بستگان علی آزاد نیز بارها به بنار آمد و روضه خواند  و امروزه نیز هر سال روحانیون اعزامی از حوزه های علمیه در ماه محرم به بنار می آیند . چند سال پیش آقای زارع از علامرودشت فارس و امسال نیز  آقای حاج سید علی عمادی مجد حافظ تمام قرآن  از قم ،  تا این تاریخ ، آخرین نفر از آن گروه هستند . فرق عمده ی روحانیون محلی با روحانیون اعزامی در این است که روحانیون اعزامی ، علاوه بر روضه خوانی ، نماز جماعت را نیز برگزار می کنند .

روضه خوانان معروف بنار عبارت بودند از:

1-       کربلایی رضا فرزند حیدر برادر هاشم زمانی . او معمولا هر دو سال یک بار به کربلا می رفت و ارادت خاصی به امام حسین(ع) داشت . وی کلمات را به آهستگی و تمانینه ادا می کرد و از روی کتاب روضه می خواند .

حکایت :

نقل است که روزی کربلایی رضا فرزند حیدر می خواست روضه بخواند . مردم همه نشسته و سراپا گوش بودند . او در ابتدای سخن ، بسم الله را بسیار کشید . کربلایی  مراد زمانی که شوخ طبع  بود فورا گفت : برای رحمان و رحیمش بروید لحاف ها را بیاورید . (یعنی تا موقع خواب به طول می انجامد ) . او نیز گفت : اگر سگی هم از  کنارت بگذرد و درّی در دهان داشته باشد و بیندازد  ،  آن را حلال کن و بردار .

2-       حاج علی صدیقی . ایشان گاه گاهی روضه خوانی کرده اما به نام روضه خوان معروف نبود .

3-       کربلایی عبدالله شجاعی فرزند ملا علی . وی نیز گاه گاهی روضه خوانده است .

4-       ابراهیم ابراهیمی فرزند فتح الله . وی اگرچه گاه گاهی روضه خوانده اما به تعزیه خوان معروف بود .

5- حاج ابراهیم جاودان فرزند غلامحسین . وی از روضه خوان های معروف بنار بود اما  از روی کتاب روضه می خواند .

6- محمد جعفر غلامی فرزند حسین وی هم از روی کتاب و گاهی هم از حفظ روضه می خواند .

پس از این نسل ، در بنار روضه خوان نبوده و همیشه از جاهایی دیگر روضه خوان آمده است .

_____________

این بخش بر اساس گفتار محب بی باک فرزند عوض ، حسن بی باک فرزند محب ، محمد جعفر غلامی فرزند حسین  و حاج حسین عوضی بناری فرزند غلامحسین و احمد زمانی فرزند حسنعلی تنظیم شده است .