تش باد : هر چه از بهار به سوی تابستان می رویم ، وزیدن باد ها سریع تر و طولانی تر می شوند . به تابستان که می رسیم ، بادها سوزان می شوند و شن ها و خاک ها را با خود جا به جا می کنند . این گونه بادها معمولا از ابتدای بعد از ظهرها آغاز و تا تنگ غروب ادامه می یابند . نوعی از این بادها موسمی است که به مدت چند ماه و در ساعاتی خاص پیوسته می وزد . این باد بعد از ظهری که تش باد نیز گفته می شود ، بوته های درشت گیاه « باد آورد ها » را از ریشه جدا کرده و به صورت گوی بزرگی از خار ، در بیابان می غلتاند و با خود می برد . تش باد در خرداد و تیر ، شدت بیشتر و گرد و خاک زیادتری همراه دارد . مسیر این باد از غرب به شرق است .
باد اوسه : هر گاه از شدت سرعت بادهای پسین گاهی اردیبهشتی کاسته شود و با آرامش بیشتری بوزد ، باد اوسه owse است یعنی بادی که کشاورزان می توانند به کمک آن ، کاه را از غلات جدا کنند . این باد معمولا از شمال غرب به جنوب شرق می وزد .
باد چپ : همان طور که گفته شد ، به غیر از باد شمال ، سایر بادها چپ هستند اما این نوع باد به صورت خاص نیز باد چپ نامیده شده است . هنگامی که باد اوسه ، دچار پیچش شده و جهت آن تغییر کرده و کار برزگران را دشوار می کند ، باد چپ خوانده می شود .
باد پیچک یا گرد باد: نوعی گرد باد و توفان است که در ظهر و بعد از ظهر های تابستان شکل می گیرد . گرد باد در بیابان ها از دور پیداست و هنگامی که به روستا می رسد ، خاک ها و پهن ها و آشغال های کوچه ها را به هم می آمیزد و در پسکوچه های روستا و پشت دیوارها جمع می کند . همه چیز را به هم می ریزد و در هم می پیچاند و می گذرد . گردباد ها با خود ستونی بلند و چرخان از خاک می برند . ارتفاع گردبادها گاه به چند ده متر می رسد .
لهیمر: از باد هایی است که سالی یک بار و در ماه عقرب ( آبان ) می وزد و خسارات بسیاری به مزارع و باغات وارد می کند . لهیمر ابتدای تغییر فصل می آید و همه چیز را به هم می ریزد . پس از آن ، هوا یکباره تغییر می کند و از شدت گرما به طرز محسوسی کاسته می شود . لهیمر عصبانی ، معمولا با توفان شدید و باران همراه و مسیر آن از شمال غرب به جنوب شرق است و باعث شکستن درختان می شود . مردم معتقدند که لهیمر به هر کجا بوزد ، در آن سال ، بهار و کشاورزی آن مکان آباد خواهد شد . پس از این توفان ، ستاره ی سهیل طلوع می کند و هوا خنک می شود.
بادِ شَهریِن : شهر در زبان عربی به معنای ماه است و شهرین به معنی دو ماه و به بادی گفته می شود که از سمت جنوب ( هیرون ) می وزد . این باد را از آن جهت شهرین می گویند که زمان وزیدن آن ، 10 روز آخر اسفند و 10 روز اول فروردین است و در واقع در این دو ماه می وزد . شهرین موسمی نیست . اگر در این فاصله ، باران ببارد و از باد شهرین خبری نباشد ، ، غله های کشاورزان بسیار پر بار و پر خوش خواهد شد ولی اگر باد شهرین بوزد ، خوشه های غلات ، دانه نمی گیرند و در واقع پر نمی شوند . لذا این باد برای کشاورزان همیشه بدیُمن بوده و کسی آمدنش را انتظار نمی کشد.
باد پنجاه و پنج: « ... باد دیگری نیز در اردیبهشت ماه ( حدود 25 اردیبهشت ) می وزد که آن را باد پنجاه و پنج می گویند . »
باد لُر: در جهت بین شمال و مشرق ( شمال شرقی ) بادهایی می وزد که مسیر آن به سوی جنوب غرب است و به آن « لُر » می گویند . این باد زمستانی است .
باد گا : بادهایی درجهت شمال ومغرب ( شمال غربی ) به سمت جنوب شرق می وزند که به آن « گا » می گویند . ابرهایی که از این ناحیه بر می خیزند ، باران زا هستند و گاه « کاله کاله » ( دارای تکه های بزرگ ) هستند و اگر درهم بپیچند و به هم بیامیزند ، می گویند « اور = ابر » مست است .
باد مَور: باد مور mowr از جهت بنار سلیمانی و چم درواهی به سمت بنار می آید . از شمال شرق به جنوب غرب امتداد دارد . نام دیگر این باد ، باد زیراهی است .
باد کُه (کوه ): از سمت شرق به غرب می آید . این باد نشانه ی دیسه است و پس از آن ، هوا ابری و بارانی می شود . مسیر این باد معمولا ازسمت روستای کلل به سوی بنار آب شیرین است .[7] ادامه دارد
تو از کدام بیابان تشنه می آیی ای باد / که بوی هیچ گلی با تو نیست ... منوچهر آتشی . دیدار در فلق . صفحه ی 72
« .... سخت ترین بادهای آنجا که بیش از دیگر فصول سال می وزد در تابستان می وزد .( این جریان باد گرم موسوم و از 15 خرداد شروع شده در نیمه مرداد خاتمه می یابد ) که گاه می ایستد . بعضی اوقات هم وزش آن شدید تر می شود . » علیمراد فراشبندی . تاریخ و جغرافیای برازجان یا سنگر مجاهدین . صفحه ی 21 . « باد بارِح : باد تند گردناک ، باد ، باد گرم تابستان ( ف نفیسی ) باد بارح در اصطلاح ناخدایان بوشهری بادی است که به « ضربه شمال » معروف است ، هفتاد و پنج روز بعد از عید نوروز آغاز می شود . هفت روز اول آن وزش باد و توفان بسیار شدید است و غالبا خاک سرخ عربستان را با خود می آورد . ... » دکتر سید جعفر حمیدی . فرهنگنامه ی بوشهر . جلد 1 . صفحه ب 203 . « تش باد : باد آتشین . بادی است که اغلب در بعد از ظهر های تابستان در دشتستان می وزد . به آن باد گرم هم می گویند . این باد از شن زارهای عربستان به این ناحیه می وزد . » پری برازجانی . سیری در گویش دشتستان . صفحه ی 326
شیطان عروسش را بر اسبِ گردباد نشاند / و آفتاب / بیابان را در کلّه ی زردی پیچاند . محمد غلامی . در سایه سار سنگ صفحه ی 98
« ... درست ده روز مانده به آذر ماه یا حدود بیستم آبان ماه که ماه دوم پاییز است نیز بادهای مخالف شدیدی شروع به وزیدن می کند که به زبان محلی به آن « لهیمر » می گویند که معمولا با بارندگی توام است . » جزوه ی تحقیق سعید الهیاری در دوران راهنمایی . به نقل از حاج احمد الهیاری . « ... این باد به نام دیگر « لهمیار » هم گفته می شود و در پاییز می وزد . شدت این باد گاهی بسیار زیاد است و خساراتی را به بار می آورد . » همزاد با دریا . نگاهی جامع به تاریخ ، جغرافیا ، فرهنگ ، اجتماع و اقتصاد شهرستان کنگان . صفحه ی 36. تالیف محمود ابراهیمی و حسن عبدالهی. « ... وزش این باد به قدری شدید است که اثرات آن روی خشکی خسارت های سنگین مادی و حتی جانی به بار می آورد ، پایه های برق را از جا می کند و درختان زیادی را نابود می کند . اثرات آن در دریا باعث ایجاد امواج بلندی می شود که در برخی از مواقع ، لنج ها و قایق ها را به خشکی پرتاب می کند و تاثیر آن تا اعماق دریا هم می رسد و گیاهان کف دریا را می کند و به سطح آب می آورد .... اگر بادهای « لچیذب » و لیمر دیر بوزد بارندگی بیشتر و ابره پُربارتر است . ( از نظر علمی هم درست است چون هوای سرد رطوبت کم تری دارد ) . زمان وزش باد لیمر بین بیست تا بیست و پنجم آبان است ( گاهی هم کمی زودتر می وزد ) عبدالحسین کنین . بادهای محلی استان بوشهر . صفحه ی 55 . « ... باید درست همین لحیمر باشد به ضم اول مصغر کلمه الحُمره به معنی باد سرخ ... این باد از ترسناک ترین بادهای منطقه جنوب است معمولا بین اول تا دهم آبان ماه می وزد و خرابی بسیار به بار می آورد .... اگر این باد در روز بوزد بر اثر توفان شن که از بیابان های بصره و عربستان با خود می آورد ، هوا تیره و مایل به سرخ می شود و اگر در شب بوزد هوا کاملا تیره و تار می گردد . قایق ها و کشتی های کوچک روی دریا از این باد در امان نیستند . البته زمان وزیدن باد لحیمر کوتاه است اما در همین زمان کوتاه یک تا دو ساعته ویرانی ها و خرابی های فراوان بر جای می گذارد . لحیمر به معنی باد سرخ است . » دکتر سید جعفر حمیدی . فرهنگنامه ی بوشهر . جلد 1 . صفحه ب 207 . « باد بسیار سهمگین و خشنی می باشد که در خشکی و دریا طوفان به پا می کند و بنیان کن می باشد . در دریا کشتی و در خشکی درختان و اشیاء را از زمین ریشه کن می کند ... » فاطمه حسن عالی . پژوهشی در فرهنگ و آداب و رسوم اهرم تنگستان . صفحه ی 197
« یکی دیگر از بادهای معروف در بیستم اسفند ماه وزیدن می گیرد که به شهرین معروف است ... . » جزوه ی تحقیق سعید الهیاری در دوران راهنمایی . به نقل از حاج احمد الهیاری. دکتر حمیدی بر اساس نام این باد معتقد است که به مدت دو ماه می وزد و در ادامه می نویسد « ... این باد اگر باران به همراه داشته باشد ، « شهرین آبی » و اگر باعث خشکی و کم بارانی شود « شهرین آتشی » نام دارد . » دکتر سید جعفر حمیدی . فرهنگنامه ی بوشهر . جلد 1 . صفحه ب 205
جزوه ی تحقیق سعید الهیاری در دوران راهنمایی . به نقل از حاج احمد الهیاری
« باد کُهواد ( مشرق ) . کوه باد = بادی که از سمت شرق می وزد . وزش این باد در زمستان باران آور است . در اواخر تابستان باعث گرما یا باران های زیان آور می شود . » مختار گنجی . خوشه ای از زرین خرمن من . صفحه ی 232 . « باد کُه شی . باد زیر کوه . این باد که از جانب شرق دشتستان از کوهستان گیسکان می وزد نشانه ی آمدن باران است . » پری برازجانی . سیری در گویش دشتستان . صفحه ی 252 . « باد کهباد . باد شرقی . بادی که از جانب کوه می آید . » دکتر سید جعفر حمیدی . فرهنگنامه ی بوشهر . جلد 1 . صفحه ب 206 . « باد کُهباد معمولا از مشرق و از طرف کوه شروع به وزیدن می کند چون از جانب کوه می وزد به کُهباد ( کوه + باد ) معروف می باشد و وقت خاص برای وزیدن آن در نظر نمی گیرند یعنی همیشه ممکن است بوزد . در اصطلاح محلی به سمت شرق کُهباد یا کُهواد گویند . » فاطمه حسن عالی . پژوهشی در فرهنگ و آداب و رسوم اهرم تنگستان . صفحه ی 198
