چالدونی

چالدونی ( چاله دونی - محل چاله - مطبخ) محل پختن غذا،اتاقی بود که درآن نان وغذامی پختند. اعضای خانواده صبح درآن جمع می شدندوصبحانه می خوردند. شام نیز معمولاً درآنجاصرف می کردند. دربالای چالدونی، سوراخی(هواکشی ) بودتادودازآن خارج شود. چنددریچه نیز بالای دیوارچالدونی وجودداشت که همیشه از دود سیاه شده بود.ودرکف آن نیزچاله ای وجودداشت که آن رابادقت به صورت دایره ای ساخته بودندوشل زده بودند(گل اندود کرده بودند). افرادخانواده، شب هنگام دراطراف آن دایره وارمی نشستندوباهیزمی که درآن می ریختند، خودراگرم می کردندوبه روات وقصه هایی که بزرگترهامی گفتند، گوش می سپردند.چالدونی سقفی کوتاه داشت ودرگوشه ای ازآن تپاله های خشک شده وهیزم انباشته بودتابه مصرف سوخت برسد.آتش گرم چاله نیزمرکزی بودبرای تجمع افراد واگرهمسایه ای هم می آمد، همان جا روی قطعه ای تک(حصیرازبرگ نخل) می نشست.وقتی که آتش چالدونی رالایه ای ازخاکسترمی پوشاند، باتکه چوبی آن رابه هم می زدند. بعضی افرادهم روی خاک می نشستندوحتی افرادآبادی هم گه گاه برای شب نشینی می آمدند، درچالدونی روی خاک می نشستندوقلیان می کشیدند. شایدجمله ی گل شما تاج سر است ازهمان موقع شکل گرفته باشد. صاحب خانه نیزهرروزصبح، انبوهی خاکسترازچالدونی به بیرون می ریخت. این کاررازنان یا دختران انجام می دادند.چالدونی بیشتردرفصل زمستان مورداستفاده می گرفت که آتش آن همیشه روشن بودیاهمیشه درآن خرنگ وجودداشت.

محمد غلامی