درختان 3
گز
گز دو نوع است . « گز رویی » ( رودخانه ای ) . این گز به طور طبیعی در اطراف رودخانه ها و جلگه های آبرفتی می روید . این نوع گز قامت نمی کشند و تنه ی استوار ندارند بلکه شاخه های نازک پراکنده و انبوهی دارند . ریشه های این گز باعث پایداری خاک جلگه ها می شوند . در گذشته از آن ها برای سوخت استفاده می شد ولی امروزه نه تنها کاربردی ندارند بلکه وجودشان مانع استفاده ی دقیق از همه ی وسعت خاک کشاورزی است .
« گزَلی » ( شاید گز علی ) . این گز به وسیله ی افراد کاشته می شود . اگر چوب آن را در خاک فرو کنند و به آن آب بدهند ، سبز می شود . در گذشته این درخت را در حیاط نیز می کاشتند ولی امروزه وجودشان در بیابان ها و جلگه ها نیز اندک است . بیشتر استفاده ای که از آن می شد ، به خاطر ساقه ی آن بود که روی خانه ها می گذاشتند و سقف خانه را با آن می پوشاندند . استقامت ساقه ی گز به استواری درخت کُنار نیست لذا هیچ گاه از چوب گز برای دسته ی بیل استفاده نمی کنند ولی برای ابزار های دیگری مثل « پا بَنّه » کاربرد داشت . این نوع درخت در مرز زمین های زراعی کاشته می شد تا ضمن چنین استفاده هایی ، از مخدوش شدن مرز زمین ها جلوگیری کند . برگ های این درخت سوزنی و طعم آن شور است . اگر چه این درخت نیز مثل سرو تهی دست است اما برخلاف سعدی که سرو را آزاده می نامد و می سراید :
« به سرو گفت کسی : میوه ای نمی آری ؟
جواب داد که آزادگان تهی دستند »
در فرهنگ شفاهی دشتستان گز را درختی بی هنر می دانند : « درختِ بی هنر ، گز هم بلنده »
