پرندگان   -   2

چکاوک  -   پرستو 

چکاوکی نه ! قاصدکی در فضا

بی حرکت ...

که ، در مانده ، نمی داند

پیغام را به کدام سو برای کی ببرد ...

منوچهر آتشی – غزل غزل های سورنا . صفحه ی 48

چغول ( چکاوک )  از پرندگان آرام و ساده ای است که در مزارع و در صحراها زندگی می کند . این پرنده در تش بادهای موسمی دشتستان ، لانه اش را در پناه بوته های اسپند و یا در ته چند شاخه ی انبوه گندم به روی زمین می سازد . در تابستان هنگامی که باد گرم نیز با شدت تمام و از غرب به سوی شرق می وزد ، خود را به سمت شرق بوته ها از جمله اسپند ( دینشت ) می رساند و همان جا می ماند . چغول برای مزارع ، بی آزار است لذا کمتر مورد اذیت و آزار قرار می گیرد . این پرنده قادر است هنگام پرواز ، در نقطه ای از آسمان ، بی حرکت بماند که همین مورد نیز بیشتر در آسمان بالای لانه اش اتفاق می افتد . چغول رنگی خاکستری و روشن تر از گنجشک دارد و اندکی از گنجشک چاق تر به نظر می آید و تاج کوچکی از پر ،  بر سرش پیداست . این پرنده هر بار چهار تخم می گذارد و آنان را جوجه می کند .

پیرسوک ( چکاوک ) از پرندگانی است که بر سقف خانه ها لانه می سازد و با مردم در روستا زندگی می کند . باورهایی که در ارتباط با این پرنده ی مهاجر هست ، او را از آسیب کودکان در امان می دارد . شاید بتوان گفت که گنجشک بیشتر روی درخت و دیوار و چغول بیشتر روی زمین می نشیند و کمتر بر فراز درختان قرار می گیرد و لی پرستو همیشه پرواز در اوج را دوست دارد و اگر هم به نشستن تمایلی نشان بدهد ، معمولا جایی است که در آسمان و فضای خالی باشد . به همین دلیل ، پرستو روی درخت و روی دیوار نیست و معمولا روی سیم های برق می ماند و استراحت می کند . مردم معتقدند که پرستو سید است و از شهر مدینه به بنار و جاهای دیگر می آید و باز به مدینه بر می گردد و در آنجا آن قدر فراوان است که زنان مدینه در هنگام پخت نان ، از پرستو های مرده به جای هیزم استفاده می کنند . چون پرستو در سقف لانه می بندد ، کمتر کسی تخم آن را دیده است .  اگر جوجه پرستویی از لانه به پایین افتاد ، مردم آن را با احترام به لانه اش بر می گردانند و اگر قادر به پرواز باشد ، ابتدا با اندکی روغن ، سر آن را چرب کرده بعد پروازش می دهند . پرستوها سحرگاهان خواندن را آغاز می کنند و آواز دل نشینی دارند و مردم معتقدند که  به ستایش خداوند می پردازند . آهنگ آواز پرستو به گونه ای است که به نظر می رسد غزل می خواند و ماننداین است که یک مصراع شعر را ضبط کرده و همان را هزاران بار از گلوی هزاران پرستو پخش می کنند چون  تمام هجاهای آن  مصراع ، دقیقا با وزن های عروضی شعر منطبق است .

من پرستوی هراسان توام

کاشیان دارم در سقف سفر

کاش سنگی بزنی بر بالم

تا که از بام تو نگشایم پر

منوچهر آتشی . ریشه های شب  . صفحه ی 27