خوانندگان گرامی دراین سلسله نوشتارهاقصدداریم شمارابابازی هایی که درروستای بنارآبشیرین(دیارنخل و رود)انجام می شده آشناسازیم، شایدبتوانیم تاحدی ازاین طریق شمارابافرهنگ روستاآشناکنیم.
شدّه(shaddeh )
تعدادافراد : دوتیم حداقل چهارنفره
وسیله ی بازی: توپ پشمی(تنیس) ، چوبی از نخل، تقریباً 50 تا70 سانتیمتر
بازی های مشابه دردنیای نوین : بیس بال وکریکت
این بازی بیشتردرفصل زمستان انجام می شدوروش انجام آن بدین صورت بودکه ابتدا، افرادحاضربسته به تعدادشان به دوتیم 4الی 6نفره تقسیم می شدند. سپس برای مشخص شدن تیمی که می بایست آغازگربازی باشد، (روی آب)، افرادهرتیم به نوبت شروع به زدن ِ زیر توپ باچوب بازی می کردندبه صورتی که مانع ازافتادن توپ به زمین شود. هرتیم ، تعدادبیشتری ضربه به توپ می زدوآن رابیشتردرهوا نگه می داشت، به عنوان تیم آغازگربازی بود. سپس خطی برروی زمین کشیده می شدکه تیم آغازگر، می بایست پشت خط مذکورقرارگیردومکانی دیگردرپایین محل بازی، (جایی که تیم مقابل قرارداشت - زیرآب)، به عنوان گانه(ganeh) انتخاب می شدوبازی به این طریق شروع می شدکه یک نفرازتیم مقابل می بایست توپ را به هوابیندازد، ویک نفرازتیمی که بازی راشروع می کرد، توسط چوبی که سر ِ آن پهن تر وقسمتی دیگرآن،باریک ترو مناسب برای دردست گرفتن بود، می بایست به توپ ضربه بزندوپس ازضربه،چوب رارهاکرده و شروع به دویدن به سمت گانه(نشانه) کند.گانه محل امن بودولی فاصله ی بین گانه وخط شروع بازی، زمین اصلی بازی بود. اگرتیم مقابل می توانست توپ راگرفته وباآن ، بازیکن حریف که به سوی گانه می رفت را بزند، جای دوتیم عوض می شدامااگربازیکن مذکوربدون این که ضربه ای به اوبرخوردکند، تامکان گانه می رفت، همان جا توقف می کردومنتظرفرصتی برای برگشت می ماند.وقتی نفربعدی ازتیم او، همین کارراشروع می کرد، درحالی که به سوی گانه می رفت، نفرقبلی ازگانه به سوی یارانش برمی گشت این بازی به همین شکل ادامه می یافت تاتیم مقابل بتواندباچالاکی، توپ رابگیردوبه یکی ازافرادتیم دیگر، باتوپ ضربه بزند.اگراین اتفاق می افتاد، جای تیم هاعوض می شد.درضمن وقتی کسی می خواست باچوب، به توپ به هواانداخته شده ضربه بزند، اگرنمی توانست این کارراانجام بدهد، سوخته محسوب می شدوهنگامی که دیگریارانش این کارراانجام می دادند، او ازحالت سوختگی خارج می شدوبه بازی برمی گشت .
بازی های محلی قسمت چهارم/کلی بازی بخش دوم
شیوه دیگر این بازی بدین گونه بود که به جای ترسیم دایره، چاله ای کوچک حفر می کردند و« کلی »را بر روی آن قرار می دادند سپس« دار کلی» را به زیر« کلی »قرار داده و با آن« کلی» را به هوا پرتاب نموده و به آن ضربه می زدند تا مسافتی طولانی را طی نماید. تیم رقیب(در اصطلاح تیم شو اوی_زیرآب) چنانچه قبل از افتادن «کلی» به زمین قادر به گرفتن کلی بود، برنده و جای تیم ها عوض می شد و گرنه می بایست« کلی» را برداشته وآن را به طرف گودال کوچک که چوبی حدود نیم متردر کنار آن قرار می دادند پرتاب نماید. چنانچه «کلی» به چوب کنار گودال برخورد می نمود، نفر ضربه زننده از بازی کنار می رفت(می سوخت) و هم تیمی او می بایست به« کلی» ضربه بزند. در این روش بازی نیز برای اینکه جای دو تیم عوض شود یا می بایست تیمی که «شو او» است« بُل »بگیرد یا اینکه قادر باشد با زدن« کلی »به چوب هدف ،نفرات تیم(ری او) را یکی یکی از بازی خارج کند. در این شیوه نیز همانند شیوه ی قبل برنده نهایی تیمی بود که بیشتر« ری او »قرار داشت .
کل بازی یا چوکلی/ بخش اول
این بازی شیوه های مختلفی داشت و به روش های گوناگونی بازی می شد. یکی از شیوه هایی که بازی می شد بدین گونه بود که افراد به دو تیم 6یا7 نفری تقسیم می شدند بعد برای مشخص شدن تیمی که می بایست به« کلی»1 ضربه بزند اقدام به ضربه زدن های متوالی توسط « دار»(چوبی که بازیکنان کلی را با آن به مسافتی طولانی پرتاب می کردند) به کلی می کردند(مانند روپایی زدن به توپ) افراد هر تیم که تعداد بیشتری ضربه به کلی می زدند و مدت بیشتری آن را بدون اینکه به زمین بیفتد در هوا نگه می داشتند، می توانستند به عنوان تیم برنده آغاز گر بازی باشند. به این نحوه شروع بازی« کلم کلو»2 می گفتند، آنگاه دایره ای بزرگ به قطر حدودی شش متر ترسیم می کردند که تیم شروع کننده بازی درون دایره قرار می گرفت و یک نفره از تیمی که می بایست ضربه های تیم شروع را بگیرد(به اصطلاح زیر آب بود) کلی را به هوا پرتاب می کرد و یک نفراز تیم شروع کننده بازی(تیمی که به اصطلاح روآب بود) با دار کلی3( چوبی از نخل یا درخت) می بایست به کلی ضربه بزند به گونه ای که تیم مقابل قادر به دریافت کلی نباشد چنانچه ضربه به صورتی زده می شد که قبل از رسیدن کلی به زمین نفرات تیم رقیب می توانستند کلی را در هوا بگیرند( در اصطلاح بازی به این ضربه «بُل»4 می گفتند) تیم مقابل بازنده می شد می بایست جای دو تیم عوض شده اما اگر تیم رقیب قادر به گرفتن کلی نبودند و کلی به زمین می افتاد می بایست آن را برداشته و به سمت دایره پرتاب نمایند چنانچه کلی پرتاب شده در دایره می افتاد، نفر ضربه زننده می سوخت(کنار می رفت) و نفری دیگر از تیم شروع کننده می بایست به کلی ضربه بزند اما اگر نفر ضربه زننده می توانست قبل از افتادن کلی به آن ضربه بزند و مانع از افتادن آن درون دایره گردد، همچنان بازیگر بود این بازی تا زمانی که تمامی نفرات تیم رو آب سوخته شوند یا اینکه تیم زیر آب بتواند بُل بگیرد و جای تیم ها عوض شود ادامه داشت و در نهایت تیمی که زمان بیشتری رو آب بود(آغازگر بازی بود) برنده بازی محسوب می گشت.
____________
1- keli = چوبی محکم از درخت کنار یا گز به اندازه ی تقریبی 15 سانتیمتر
2- kelam kolu
3- چوبی به اندازه ی تقریبی 40 – 50 سانتیمتر که معمولاً از بخش ستبر شاخه ی نخل انتخاب می شد.
4- bol
کوکو1
این بازی توسط دو تیم شش نفره انجام می شد و شیوه بازی بدین ترتیب بود که پس از مشخص شدن نفرات دو تیم ، با قرعه کشی (گل کمو دس؟2) یا با 10/20/30/...تا 100 مشخص می شد که چه تیمی می بایست بنشیند و چه تیمی ایستاده باشد. نفرات تیم نشسته ، می بایست به گونه ای آرایش گیرند، که افراد تیم ایستاده قادر نباشند با دست به سر آنها ضربه بزنند ولی درعوض، آنها بتوانند با پا، به افراد تیم ایستاده ضربه بزنند3. شیوه نشستن به صورتی بود که با تکیه بر دست ها و پاهای خم شده، امکان چرخش و جست وخیز سریع را به افراد تیم می داد. وقتی افراد تیم با پا به حریف ضربه می زدند، با گفتن « کوکو» ، دیگر افراد هم تیمی را خبر می نمودند و همگی می بایست سریع ازجای خود بلند شده و بایستند. چنانچه قبل از بلند شدن، کسی ازتیم ایستاده، می توانست با دست به سر تیم نشسته وضربه زننده ، بزند، جای تیم ها عوض می شد اما اگر تیم نشسته می توانست سریع برخیزد بازی ادامه می یافت. برنده این بازی تیمی بود که ضربات بیشتری به رقیب می زد.
_________
1کوکو= kow kow
2- گل کمو دس = gol kamu das گل کدام دست. نوعی بازی است / چیز کوچکی رادریکی از دست ها چنهان کرده و از بازیکن مقابل می پرسند که درکدام دست است ؟/ سیری درگویش دشتستانی- پری برازجانی – صفحه های 572و573
3- تیم ایستاده فقط با دست می توانست ضربه بزند و تیم نشسته فقط با پا.
خوانندگان گرامی دراین سلسله نوشتارهاقصدداریم شمارابابازی هایی که درروستای بنارانجام می شده آشناسازیم، شایدبتوانیم تاحدی ازاین طریق شمارابافرهنگ روستاآشناکنیم.
شدّه(shaddeh )
تعدادافراد : دوتیم حداقل چهارنفره
وسیله ی بازی: توپ پشمی(بیس بال) ، چوبی از نخل، تقریباً 50 تا70 سانتیمتر
بازی های مشابه دردنیای نوین : بیس بال وکریکت
این بازی بیشتردرفصل زمستان انجام می شدوروش انجام آن بدین صورت بودکه ابتدا، افرادحاضربسته به تعدادشان به دوتیم 4الی 6نفره تقسیم می شدند. سپس برای مشخص شدن تیمی که می بایست آغازگربازی باشد، (روی آب)، افرادهرتیم به نوبت شروع به زدن ِ زیر توپ باچوب بازی می کردندبه صورتی که مانع ازافتادن توپ به زمین شود. هرتیم ، تعدادبیشتری ضربه به توپ می زدوآن رابیشتردرهوا نگه می داشت، به عنوان تیم آغازگربازی بود. سپس خطی برروی زمین کشیده می شدکه تیم آغازگر، می بایست پشت خط مذکورقرارگیردومکانی دیگردرپایین محل بازی، (جایی که تیم مقابل قرارداشت - زیرآب)، به عنوان گانه(ganeh ) انتخاب می شدوبازی به این طریق شروع می شدکه یک نفرازتیم مقابل می بایست توپ را به هوابیندازد، ویک نفرازتیمی که بازی راشروع می کرد، توسط چوبی که سر ِ آن پهن تر وقسمتی دیگرآن،باریک ترو مناسب برای دردست گرفتن بود، می بایست به توپ ضربه بزندوپس ازضربه،چوب رارهاکرده و شروع به دویدن به سمت گانه(نشانه) کند.گانه محل امن بودولی فاصله ی بین گانه وخط شروع بازی، زمین اصلی بازی بود. اگرتیم مقابل می توانست توپ راگرفته وباآن ، بازیکن حریف که به سوی گانه می رفت را بزند، جای دوتیم عوض می شدامااگربازیکن مذکوربدون این که ضربه ای به اوبرخوردکند، تامکان گانه می رفت، همان جا توقف می کردومنتظرفرصتی برای برگشت می ماند.وقتی نفربعدی ازتیم او، همین کارراشروع می کرد، درحالی که به سوی گانه می رفت، نفرقبلی ازگانه به سوی یارانش برمی گشت این بازی به همین شکل ادامه می یافت تاتیم مقابل بتواندباچالاکی، توپ رابگیردوبه یکی ازافرادتیم دیگر، باتوپ ضربه بزند.اگراین اتفاق می افتاد، جای تیم هاعوض می شد.درضمن وقتی کسی می خواست باچوب، به توپ به هواانداخته شده ضربه بزند، اگرنمی توانست این کارراانجام بدهد، سوخته محسوب می شدوهنگامی که دیگریارانش این کارراانجام می دادند، او ازحالت سوختگی خارج می شدوبه بازی برمی گشت .