شیوه ی زندگی ساکنین بنار آب شیرین   3

     بخش اول      قسمت   سوم

سجم   (sejam) : فرش قطوری است که از کنار هم قراردادن و بستن شاخه های نخل به یکدیگر ساخته می شود، برای تهیه سجم ابتدا شاخه های درخت نخل را در آب خیسانده تا راست شوند سپس آنها را سروته کنار هم قرار داده و با طنابی که از پیش یا لیف درست شده است به هم وصل می کنند.

سته (satte) :تعدادی شاخه ی برگ دار نخل را پس از خیساندن و راست کردن به صف در کنار هم قرار داده و در سه قسمت (بالا، وسط، پایین) آنها را با خمیر به هم وصل می کنند. از سته در ساختن کپر، پرچین، آغل (خس) و نظایر آن استفاده می شود. به نظر می رسد که این واژه همان «سته» به معنی عدد شش در زبان عربی است که در این صورت مجموع هر شش شاخه ی به هم وصل شده، یک سته را تشکیل می دهد. بعضی عقیده دارند که این واژه «صده» یعنی صد عدد شاخه کنار هم است اما از آنجا که سته را در ساختن چیزهای کوچکتری هم به کار می برند، لذا عدد شش مقبول تر است.

تمپلی (tampeli) : تخت مانندی است ویژه تابستان، به ارتفاع حدود 70-60 سانتی متر که دارای دو یا سه پایه موازی دیوار مانندی است که از سنگ و گل ساخته می شود، سطح آن را با «سته ،satte» می پوشانند، از تمپلی در خانه و مزرعه برای مصون ماندن از حشرات موزی استفاده می شده است.

مشکلون (maškelun) : میز مانندی است از چوب و شاخ و برگ نخل روی آن مشک آب را می گذارند , در زیر آن که خنک است معمولاً در تابستان مرغ ها استراحت می کنند.

کپر (kepar) : سایبانی است تابستانی که از شاخ و برگ درختانی مانند گز و نخل و بوته های خارشتر ساخته می شود که از کپر امروزه بیشتر در مزارع استفاده می گردد.

پاپیشی(pâpiši) : اتاقی است بدون پنجره که تماماً از شاخ و برگ نخل ساخته می شود. برای ساختن دیواره ی آن، شالوده کم عمقی حفر نموده و تنه ی درخت نخل «تنگ، tong»را که هر کدام دو یا سه قسمت شده است مانند ستون و نزدیک هم در شالوده نشانده و پایه ستونها را با خاک محکم می کنند، سقف آن را هم که از دو جهت شیب دار است با شاخ و برگ نخل پوشانده و بر روی آنها حصیری به نام «ترک tark» گسترانیده و گل اندود می کنند تا باران در آن نفوذ نکند، به آن «شاشی šaši» می گویند، اگر قسمت پایین دیواره آن تا ارتفاع حدود یک متری، از خشت و گل باشد به آن «پاشلی pâšoli» می گویند، در مواقعی از این اطاق به عنوان آشپزخانه استفاده می شده است. همانطور که در تعریف و تشریع واژه های پیشین آمده از تنه، شاخ و برگ نخل برای ساخت مسکن و سرپناه استفاده های متعددی شده است که این نه فقط در بنار آبشیرین متداول بوده است بلکه تمامی روستاهای استان بوشهر بخصوص شهرستان دشتستان ساخت مسکن با استفاده از متعلقات نخل رواج داشته است و حتی امروزه نیز در بعضی از روستاها و یا مزارع و بعضاً دست فروشهای فصلی که محصولات و صنایع دستی محلی را در دالکی و آب پخش می فروشند مشاهده می شود که یکی از متداولترین آن «کپر» می باشد.

_______________________

1 - تعاریف واژه ها از کتاب ارزشمند «سیری در گویش دشتستان » نوشته سرکار خانم طیبه برازجانی (پری )گرفته شده است