مهر: عرفات نام صحرايي است وسيع و هموار، در دامنه کوهي به نام "جبل الرحمه" که در جنوب شرقي مکه قرار دارد.

طول تقريبي اين صحرا دوازده کيلومتر و عرض آن 5/6 کيلومتر است. عرفات در 21 کيلومتري مکه واقع شده و بخش عمده آن از حرم خارج است.

برخي آن را جمع "عرفه" و به معني کوه و بلندي ذکر کرده اند، بعضي نيز آن را از عرفان، شناخت و معرفت دانسته و براي چنين نامگذاري نيز ريشه هاي تاريخي قائل شده اند. از جمله آن که حضرت آدم و حوا پس از هبوط به زمين و بعد از جدايي طولاني در اين صحرا به يکديگر رسيده و با هم آشنا شده اند.

عده اي نيز گفته اند عرفات ( به معناي آشنايي ) به آن علت است که حضرت ابراهيم (ع) در اينجا توسط جبرئيل با مناسک خود آشنا و به آنها عارف شد.

وقوف در عرفات نه تنها يکي از ارکان اصلي مناسک حج است و حج بدون عرفه حج نيست، بلکه اين وقوف داراي فضايل بسيار ارزشمندي است.

تمام زائران خانه خدا روز نهم ذي الحجه به اين سرزمين مقدس آمده و در آن وقوف مي کنند.

در منابع تاريخي آمده است محل وقوف رسول خدا (ص) همان محل وقوف حضرت ابراهيم بوده است. قبيله قريش در دوران جاهلي و آغاز اسلام در عرفات وقوف نمي کردند، زيرا معتقد بودند اهل حرم هستند و بايد برخلاف ساير مردم در داخل حرم وقوف يابند، ولي خداوند دستور داد که همه بايد در عرفات وقوف پيدا کنند.

عرفات در قرآن

در قرآن کريم نيز نام اين سرزمين ذکر شده است: لَيْسَ عَلَيْکُمْ جُنَاحٌ أَن تَبْتَغُواْ فَضْلًا مِّن رَّبِّکُمْ فَإِذَا أَفَضْتُم مِّنْ عَرَفَاتٍ فَاذْکُرُواْ اللّهَ عِندَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ وَاذْکُرُوهُ کَمَا هَدَاکُمْ وَإِن کُنتُم مِّن قَبْلِهِ لَمِنَ الضَّآلِّينَ؛

شما گناهى نيست که [در سفر حج] از فضل پروردگارتان [روزى خويش] بجوييد پس چون از عرفات کوچ نموديد خدا را در مشعر الحرام ياد کنيد و يادش کنيد که شما را که پيشتر از بيراهان بوديد فرا راه آورد . ( سوره بقره، آيه 198)

خطبه پيامبر در عرفات

در سال دهم هجري که پيامبر آخرين حج خود را موسوم به حجة الوداع انجام داد، در سرزمين عرفات براي مسلمانان خطبه اي بسيار مهم ايراد فرمودند که منشور حقوق بين المللي اسلام نام گرفته است.

در اين خطبه، آن حضرت براي آخرين بار بر تمامي ارزشهاي جاهلي خط بطان کشيدند که خونهاي جاهلي را تمام شده و سنتهاي گذشته را مطرود ساخت.

ارزشها و دستاوردهاي وقوف آگاهانه در عرفات

عرفه روز شناخت و آگاهي است از جمله روز شناخت خدا و صفات الهي

شناخت خود يا خودشناسي

شناخت جهان

شناخت آخرت

شناخت پيامبران

خودسازي با صفات الهي

پرورش نفس با کمالات الهي

توبه و بازگشت به خداي مهربان