بنشین: این خانه اصلی ترین خانه ی روستاییان بود به نحوی که اگرتنها یک خانه در حیاط ساخته می شد، همین خانه بود. این خانه برای نشست و برخاست زنان و دختران بود. اگر هم مهمانی می آمد، زن مهمان، همراه زن میزبان در خانه ی بنشین( برنشین) می نشستند. از هنگامی که گچ وارد خانه های روستا شد، شکل این خانه نیز تغییر کرد. پیش از آمدن گچ، روی درها ،« سردر» می گذاشتند. بعد ها گچ در خانه های روستایی به دو صورت به کار رفت. یکی برای ساختن تره tere   دیگری برای ساختن هلاله. تره برای ایجاد طبقات متعدد و در واقع طبقه بندی  طاقچه ها به کار می رفت ولی هلاله فضای هلالی شکل و نیم دایره ای بالای در ها را می بست. دیوار خانه معمولا5/1لایه خشت بود و این یک لا و نیم در واقع به پهنای 90 سانتیمتر می رسید. در هنگام ساختن خانه ی بنشین، طاقچه های متعددی را در نظر می گرفتند. چون تمامی اثاث و وسایل در خانه ی بنشین قرار می گرفت. طاقچه ها جای مناسبی برای وسایل بودند. خانه ی بنشین به شکل مستطیل ساخته می شد و معمولا درته حیاط واقع بود. جای آن را طوری تنظیم می کردند تا نزدیکی در حیاط نباشد و حتی الامکان عبور نامحرمان به نزدیکی آن نیفتدکه این خود، میزان تعصب مردم رانشان می داد. در هنگام ساختن آن خانه، در یکی از طول های خانه که رو به محوطه حیاط داشت، سه قضای خالی( جای در) در نظر می گرفتند. پس از اتمام خانه، یکی از آنها را که وسط واقع شده بود، به عنوان« در» انتخاب می کردند .« در»، وسطِ طول خانه واقع می شد.دوفضای چپ وراستِ در، جای پنجره(نیم در)بود. معمولاً هرخانه، 3تا5طاقچه هم داشت. وقتی دیوارهابه اندازه ی یک متریاحدوددلخواه می رسید، ازیک لاونیم دیوارکه حدوداً90سانتیمتربود، به پهنای یک در ِ معمولی، فضای خالی رهامی شدولی فرق آن با« در»، دراین بودکه حدود30سانتیمترضخامت برای قسمت بیرونی دیوار آن می گذاشتندتادرون دیوارهای خانه، طاقچه هایی به عمق 60سانتیمتربه دست بیاید.گاه فضاهایی راکه به اندازه ی قامت «در»، خالی گذاشته بودندرانیزمی گرفتندوبه طاقچه هایی متعددتقسیم می کردند. گاه نیزبرای بستن چنین درهایی، قطرخشت هاراروی هم بالامی بردند.درچنین شرایطی، تنها10 سانتیمترازعمق90سانتیمتری دیوارها ، گرفته می شد. ساختن خانه که تمام می شد، نوبت به چوب های سقف می رسید. این چوب هامعمولاًازتنه ی نخل بودندکه بامهارتی خاص، به طوردرازا، نصف شده بودند. بنـّا، لبه ی تیز ِتـُنگ (تنه ی نخل) هاراروی دیوارقرارمی دادولبه ی تیز ِ دیگرش روبه هوابود.گاهی نیزبه جای تنگ نخل، ازچوب کـُناریاگزاستفاده می کردند. به این چوب های محکم، هَرَس می گفتند. روی هرس هارا شُهارمی گذاشتند. شهارها، چوب های برگ نخل بودندکه بدون برگ وخشک شده بودند. روی شهارها را« تک» می گذاشتند. تک درواقع نوعی حصیربودکه ازبرگ نخل بافته می شدوبه صورت نواری به پهنای یک متربود. روی تک هاراخرگ(غرق) می گذاشتند.درخت های خرگ راازقبل بریده وخشک کرده بودند. روی خرگ(استبرق)هارابا«خارشتر»می پوشاندند. روی «خارشتر»هاراخاک می ریختند. نقش شهاردراین جامهم بود. شهارهامانع می شدندکه درفاصله ی بین دوهرس، تک هابه علت سنگینی به پایین بیایند. خرگ نیزبه علت تلخی ، مانع ازموریانه زدگی می شدوخاراشترهم باعث می شدتاخانه ها درتابستان خنک ترباشند. بدین سان درمدت یک روز، خانه ای تابه این مرحله می رسید. بعدهادربافت ساختاری خانه هاتغییراتی پدیدآمدبه این گونه که« چندل»، جای چوب های معمولی راگرفت. «چندل نوعی... چوب هندی بودکه دربرابرموریانه ورطوبت مقاوم بود*» وبه جای« تک»، «بلیو»(حصیری نئین) گذاشتند. بعداز«چندل»، کم کم درروستاها، استفاده ازچوب« دارسفید»(سپیدار)رایج شدوپس ازآن نیز، نوبت به «مربع» و«تخته» رسید. بعدکم کم« تیرآهن» واردروستاشدوامروز«آهن» و«بتون» حرف اول رامی زند. روی خاک هارانیزبا«شل»(گل)می اندودند. تااین مرحله، سقف تمام بود. آن گاه برای خانه، « در»می گذاشتند.معمولاً خانه ی «بنشین»، یک« در»بیشترنداشت که درست دروسط طول آن قرارمی گرفت. دوطرف ِ درراپنجره(نیم دری) می گذاشتند.زیرپنجره رابا« تره» قطع می کردندساخت« تره» برای آن بودکه هم بتوان چیزی درپنجره قراردادوهم ازفضای زیرآن به عنوان یک طبقه استفاده کرد. برای ساختن« تره»، تخته یاچوب های نازکی کنارهم می چیدندوروی آن گچ می ریختندوصاف می کردند. اگرچوب هانیزبه مرورازبین می رفت، گچ هابادوام بودندو«تره» برجای بود. گاهی نیزپیش می آمدکه «تره »رابدون تخته یاچوب نیزمی ساختند. برای ساختن طبقات متعددنیزازهمین روش استفاده می کردند.

محمدغلامی

 _____________

* سیری درگویش مردم دشتستان- پری برازجانی- صفحه ی 369