پوشش گیاهی    6

 روغن دزو

گر پر از لاله ی سیراب شود دامن کوه

مرو از راه ، که آن خون دل فرهاد است

روغن دزو یا کره دز همان گل لاله یا شقایق است که انواع و اقسامی دارد و چند نوع آن در دشت های بنار آب شیرین می روید . این گل ، برگ های باریک و ساقه هایی کوتاه دارد . گلبرگ های آن روغنی و سرخ است و ته کاسه برگ ها سیاه است که شاعران آن را به داغ تشبیه کرده اند . روغن دزو  برخلاف ظاهر زیبایی که دارد ، بوی خوشی ندارد و معمولا حشراتی در ته کاسه برگ های آن می لولند . نام علمی این گیاه (   Ranunculus Asiaticus ) است .

سربرنجاس

این گیاه بسیار معطر و زیبا در بنار به حد فراوان یافت می شد و برای پیدا کردنش نیازی نبود که به جای دوری بروی بلکه در حاشیه کمر رودخانه که امروز سیل بند نشسته ، یک پارچه زرد می شد . سربرنجاس بیش از هر چیزی مصرف دارویی داشت و برای پیر تا کودک استفاده می شد . نام این گیاه ، « بومادران  » و نام علمی آن (  Achilea Millefolum L ) می باشد .

خاراشتر

من نه خاراشترم که در آتش

یک نفس سوزم و شوم خاموش

تُنگِ آتش گرفته ام که مدام

در دلم شعله ایستاده به جوش

محمد غلامی . ریشه های روز

گیاهی با برگ های بسیار ریز که کمتر مورد توجه قرار می گیرد و خار های تیز که به علت ریشه های بلند ، به رطوبت  و آب وصل است و در تابستان نیز سبز است . خاراشتر بیش از هر گیاهی در زندگی کشاورزان نقش داشته و دارد به عنوان نمونه شاید اگر در یک سال ، گل روغن دزو سبز نشود ، کسی وجودش را احساس نمی کند ولی خاراشتر کاربردی دایمی دارد . آب خاراشتر که سبز رنگ است برای دفع سنگ کلیه استفاده می شود  اما ارزش آن برای کشاورزان در آن بود که از خار آن برای پرچین باغ های خود و نیز برای حفظ رطوبت زمین استفاده می شود . مثلا وقتی نخلی می کاشتند ، مقداری خاراشتر کنارش به صورت فشرده قرار می دادند تا در مقابل آفتاب سوزان ، نم زمین را حفظ کند . از این روییدنی برای پوشاندن سقف خانه ها نیز استفاده می شد . این بوته ی خشن ، گل های سرخ و بنفش کوچک و زیبایی دارد و نام علمی آن ( Alhagi Maurarum )  است .

با سپاس از همکاران این شماره : حیدر آذر نیوار ، مهندس احمد زمانی و رسول خرم