مشتک جیکه ای

دربهارکه بیابان هاسرسبزمی شود، دردشتستان گیاهانی می رویندکه مصرف غذایی دارندیکی از آن ها «جیکه1» نام دارد.دربناردونوع «جیکه» شناخته شده است یکی« جیکه ی  خشو2»ودیگری« جیکه ی ملو3». مردم« جیکه »رامی چینندوپس ازتمیزکردن ، شستشووخردکردن، آن راباادویه جات هم قاطی می کنند. ازطرفی به اندازه ی لازم آرد راخمیرکرده ونان های کوچکی به نام« مشتک4» درست می کنندآنگاه مقداری «جیکه» راروی یک «مشتک » می پاشندو«مشتکِ» دیگری روی آن می گذارندوباانگشتان دودست آن هارا به آرامی به هم فشارمی دهندتالبه هایشان بچسبدو«جیکه» بیرون نریزد. تمام «مشتک» های موردنیازکه آماده شد، آن هاراروی « تاوه5» ی داغ قرارمی دهندومی پزند. یک سمت  مشتک که پخت،

آن را وارومی کنندتالایه ی زیرین نیزپخته شود. آنگاه آن ها رادر« سینی» یا«تویزه6» ای که درکنارشان است می گذارند. همه ی «مشتک» هاکه پخته شدند،باروغن، چرب می شوند.از این نوع غذاکه درواقع دو«مشتکِ» به هم چسبیده هستندمعمولاً برای شام یاصبحانه استفاده می کنند. گاهی نیز به جای« جیکه»، آنان رابا«کرات7(تره)»، « پیاز»یا« سیرموک8» هم درست می کنند که به آن« مشتک پیازی»، «مشتک کراتی» یا«مشتک سیرموکی» می گویند.

________________

1-          جیکهjikeh   = گیاهی خودروازخانواده ی سیر، که برگ های آن شبیه تره استودرگندمزاروماسه زارمی روید. سیری درگویش دشتستان پری برازجانی ص 356

2-          ...   khashuجیکه ی خوشمزه که خوش طعم است وآن راخام خورد یامانندشویدبه پلومی زنند. همان کتاب ص 356

3-          ...melu   برگ آن پهن ترازجیکه ی معمولی است ومصرف خوراکی دارد. همان ص 356

4- moshtak

  5- طبق مانندی فلزی وخمیده مثل سپر که زیرآن آتش روشن می کنندوروی آن نان یامشتک می پزند.

6-    tavizeh نوعی سینی مدورکه ازبرگ ولیف نخل بافته می شود. همان ص 341 آقای هیبت الله مالکی درجلسه ای اذعان داشتندکه این کلمه دراصل « تویزه»یعنی منسوب به شهرباستانی وتاریخی «توز» بوده است.

7- koraat